مطالعه‌ی کتاب‌‌ مرجع در هر حوزه‌ای یکی از راه‌های موثر پیشی گرفتن از رقباست. موفقیت شانسی نیست بلکه باید سطح اطلاعات خود را افزایش دهید تا در این زمینه موفق شوید. کسب اطلاعات در این زمینه از روش‌های مختلفی مانند کلاس‌های بورسی، کتاب‌های معتبر، اخبار موثق بورسی و … انجام می‌شود.

یکی از بهترین روش‌ها برای علاقه‌مندان و افرادی که زمان و هزینه کافی برای ثبت نام در کلاس‌ها را ندارند خواندن کتاب است.

سوالات زیادی برای علاقه‌مندان به حوزه سرمایه‌گذاری و مالی، درباره‌ی انتخاب کتاب مطرح است. سوالاتی از قبیل:

• چه نوع کتابی برای شروع مناسب است؟
• برای تحلیل از چه کتابی استفاده کنم؟
• پرفروش‌ترین کتاب‌های این حوزه کدام‌اند؟

 برای پاسخگویی به این سوالات، ابتدا باید هدف از مطالعه مشخص شود و اینکه سطح دانش شما در این حوزه چقدر می‌باشد؟

در این مقاله براساس اهداف مطالعاتی، سه نوع سطح از این دانش را در نظر گرفته‌ایم که در ادامه درباره‌ی کتاب‌های هر حوزه توضیحاتی خواهیم داد.

سطوح ابتدایی و آشنایی

خیلی از افراد، شناخت درستی از سرمایه‌گذاری و بازارهای مالی ندارند و در مرحله ابتدایی، به خواندن کتاب‌هایی تمایل دارند که دید ابتدایی نسبت به این حوزه را به آن‌ها منتقل کند. ناخودآگاه در زندگی روزمره خود ما با مباحث سرمایه‌گذاری و مالی مواجه هستیم؛ این مباحث بخشی از زندگی ما هستند و در اتفاقات عادی زندگی هم از آن استفاده می‌کنیم.

مهم‌ترین کتاب‌های این سطح عبارتند از:

• سرمایه‌گذاری هوشمند: در کتاب سرمایه‌گذاری هوشمند نوشته بنجامین گراهام (پدر سرمایه‌گذاری ارزشی)  اصول سرمایه‌گذاری بر اساس ارزش ذاتی را می‌آموزید که خرید و فروش سهام نه تنها بر پایه شانس نیست، بلکه نیاز به صبر و دانش خوبی از بازار دارد. این کتاب یکی از ده کتاب پرفروش سرمایه‌گذاری در بورس‌های جهان است که درباره‌ی بزرگترین سرمایه‌گذاران و ثروتمندان جهان ازجمله برجسته‌ترین آن‌ها وارِن بافِت، صحبت می‌شود. وارن بافت، ثروتمندترین فرد جهان در سال ۲۰۰۸ و کسی که همه ثروت خود را از راه سرمایه‌گذاری به دست آورده، معتقد است که این کتاب همچنان بهترین کتابی است تا امروز در مورد سرمایه‌گذاری نوشته شده است. از طرفی مترجم کتاب در پیش گفتار کتاب معتقد است این کتاب، نشان می‌دهد که بازار سرمایه کشور، برخلاف آنچه اکثر فعالان این بازار در کشور تصور می‌کنند، بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و نمی‌توان آن‌ها را متمایز فرض کرد.

• پدر پولدار، پدر بی پول: این کتاب اثر رابرت کیوساکی است که خیلی از افراد او را معلم میلیونرها می‌دانند و از آن کتاب‌هایی است که هرکسی با خواندن مقدمه‌اش مشتاق دانستن ادامه‌اش می‌شود. او در کتاب پدر پولدار، پدر بی‌پول، به آموزش نکات مهم اقتصادی و علم کسب ثروت می‌پردازد. وی معتقد است که برای رسیدن به درآمدی خوب که منتهی به کسب سرمایه و ثروت شود، لازم است این اصول، قواعد و نکات به خوبی آموخته و اجرا شوند. در یک کلام، این کتاب حاوی درس‌ها و نکاتی در مورد پولدار شدن است که آن‌ها را تقریبا در هیچ کجا به شما آموزش نمی‌دهند.

• ثروتمندترین مرد بابل: کتاب نوشته جرج ساموئل کلاسون می‌باشد، این کتاب در لیست پرفروش‌ترین کتاب‌ها دیده می‌شود. ثروتمند ترین مرد بابل؛ اگر چه کتابی قدیمی است اما حاوی رهنمودهای عملی و ارزشمند است که می‌تواند به رفع کمبود‌ها و مشکلات مالی کمک کند. مطالب این کتاب مجموعه‌ای از داستان‌های واقعی است که هم از نظر ادبی و هم به لحاظ راهنمایی‌های مالی و اقتصادی بسیار موثر و کاربردی است. در واقع هدف این کتاب، ارائه‌ی راهکارهایی جهت کسب درآمد، نگهداری پول و در نهایت افزایش پس‌انداز شماست. بی‌شک، بلندپروازی در موفقیت مالی با فراگیری این دانش میسر می‌گردد.

• روش سرمایه‌گذاری وارن بافت: وارن بافت موفق‌ترین سرمایه‌گذار قرن در سال ۲۰۰۸ عنوان ثروتمندترین فرد جهان را کسب کرد و در سال ۲۰۱۵ سومین فرد ثروتمند جهان بوده است. این کتاب به قلم هگستروم نوشته شده است. در کتاب حاضر دیدگاه علمی و دیدگاه روان‌شناسی وارن بافت مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است. مطالب این کتاب هم برای سرمایه‌گذاران کوچک و هم برای سرمایه‌گذارانی که سرمایه‌های بزرگ شخصی یا حقوقی دارند، بسیار مفید خواهد بود. در این کتاب به این نکته اشاره شده که توجه وارن بافت به سرمایه‌گذاری بلند مدت است و او در شرکت‌هایی که از پتانسیل رشد خوبی در بلند مدت برخوردارند سرمایه‌گذاری می‌کند.

• معامله‌گر منظم مارک داگلاس: این کتاب اثر مارک داگلاس می‌باشد، وی از معامله‌گران موفق در بازارهای مالی به‌ شمار می‌رود که سال‌های زیادی را صرف آموزش و تدریس مباحث روانشناسی در بازارهای مالی کرده است. معامله گر منظم راهنمایی جامع برای فهم این نکته است که برای تبدیل شدن به یک معامله‌گر موفق در بازارهای مالی نیاز به خودشناسی، انضباط و بازنگری شخصیتی است. به قول مارک داگلاس نویسنده‌ی کتاب، به عنوان کسی که بیش از بیست سال در بازارهای مالی فعالیت داشته، معتقد است موفقیت در تجارت ۸۰ درصد به عوامل روانی و تنها ۲۰ درصد به روش‌های معامله‌گری اعم از تکنیکال و فاندامنتال بستگی دارد. او می‌گوید شما می‌توانید با یک دانش متوسط در تحلیلگری در صورتی که کنترل روحی و روانی خود را از دست ندهید در بازار سود کنید و برعکس حتی اگر بهترین و بزر‌گ‌ترین سیستم معاملات را داشته باشید اما کنترل روحی و روانی نداشته باشید، در بازار ضرر می‌کنید.

سطوح متوسط

بعد از آن که شناختی نسبی درباره‌ی سرمایه‌گذاری و همچنین دید مناسبی نسبت به سرمایه‌گذاران مطرح و روش سرمایه‌گذاری آن‌ها پیدا کردید، حالا نوبت آن است که درباره‌ی خود بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری اطلاعات خود را بالا ببرید. شناخت بازارهای مالی و انواع روش‌های سرمایه‌گذاری در بازار باعث می‌شود که مسیر خود را به خوبی پیدا کنید و در از بین بازارهای مختلفی که وجود دارد بهترین بازار را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید.

مهم‌ترین کتاب‌های این سطح عبارتند از:

• الفبای بورس: این کتاب نوشته سعید مستشار است، که سعی شده با بهره‌گیری از متن ساده و به دور از اصطلاحات پیچیده بتواند مفاهیم بورس و بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری را به شیوه‌ای ساده و روان برای عموم توضیح دهد. یکی از مهم‌ترین کتاب‌هایی است که افراد برای ورود به بازار باید آن را مطالعه کنند تا با ساختار بازار و معاملات آشنا شوند.

• صفر تا صد سرمایه گذاری در بورس: این کتاب اثر نسیم کردستانی است، که در انتشارات دیباگران به چاپ رسیده است. امروزه بسیار شنیده می‌شود که علاوه‌ بر پس‌انداز در بانک راه دیگری هم برای پس‌اندازها وجود دارد و آن این است که یک فرد عادی می‌تواند در واحدهای تولیدی و تجاری بزرگ سرمایه‌گذاری کند. یکی از راه‌های سرمایه‌گذاری در واحدهای تولید و تجاری بزرگ، سرمایه‌گذاری از طریق بورس است؛ ولی همه‌ی افراد جامعه‌ بورس را نمی‌شناسند و با نحوه‌ی سرمایه‌گذاری در آن آشنا نیستند.

• کتاب سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار (از تئوری تا عمل): با توجه به گسترش بازار سرمایه در سال‌های اخیر، نیاز به یادگیری مهارت‌های لازم در این زمینه و استفاده مناسب از فرصت‌های سرمایه‌گذاری موجود، بیش از پیش احساسمی‌شود. بازار سرمایه کشور ما علی‌رغم نوپایی از پویایی بسیاری برخودار است و مقررات و دستورالعمل‌های آن در گذر زمان تغییر می‌کند. در این کتاب سعی شده در فصول مرتبط با این موضوعات از جدیدترین مطالب استفاده شود. این کتاب نوشته خانم منشادی و آقای عبدالرحیمان است که یکی از کتاب‌های مناسب برای شناخت بازارهای مالی، بورس و شناخت قوانین و مقررات است.

•  کتاب ثروت نهفته در بورس ایران: این کتاب نوشته مهرناز سلطانی مدرس و نویسنده کتاب تحلیل تکنیکال است. معامله‌گری شغل سختی است تا زمانی که بدون دانش و مهارت و تجربه کافی عمل کنید، در آن صورت نه تنها سرمایه بلکه روح و روانتان نیز از بین خواهد رفت. در این کتاب به شیوه‌ی بسیار ساده می‌آموزید که چگونه از سرمایه‌هایی که در اختیارتان قرار می‌گیرد،‌ در بورس بیشترین سود را بدست آورید.

سطوح پیشرفته

کسانی که به صورت تخصصی در بازارهای ‌مالی و سرمایه‌گذاری فعالیت می‌کنند در این سطح قرار می‌گیرند؛ اما این دلیل بر تخصصی بودن این سطح نیست؛ تمام افراد می‌توانند با گذراندن پیش زمینه‌هایی که در سطوح میانی به آن اشاره کردیم، از این کتاب‌ها استفاده کرده و تبدیل به یک معامله‌گر و تحلیلگر حرفه‌ای شوند.

این سطح به دو دسته تکنیکال و بنیادی تقسیم می‌شود:

الف) حوزه تکنیکال 

تحلیل تکنیکال یا تحلیل فنی روشی برای پیش‌بینی قیمت‌ها در بازار از طریق مطالعه وضعیت گذشته بازار است. در این تحلیل از طریق بررسی تغییرات، نوسان‌ قیمت‌ها، حجم معاملات و عرضه و تقاضا می‌توان وضعیت قیمت‌ها در آینده را پیش‌بینی کرد. این حوزه و روش تحلیل با توجه به اینکه پیش‌نیاز تحصیلی خاصی نمی‌خواهد و برای عموم مردم قابل فهم است، طرفداران زیادی دارد.

مهم‌ترین کتاب‌های این حوزه عبارتند از:

•  تحلیل تکنیکال در بازار سرمایه: کتاب تحلیل تکنیکال نوشته جان مورفی یکی از ارزشمندترین منابع یادگیری مبحث تحلیل تکنیکال است و برخی حتی به آن لقب “کتاب مقدس تحلیلگران تکنیکال” داده‌اند. همانطور که از عنوان مطلب نیز پیداست، نویسنده این کتاب آقای جان مورفی است. جان مورفی چند سالی است که به عنوان تحلیل‌گر در شبکه تلویزیونی سی ان بی سی فعالیت می‌کند و همچنین سابقه‌ی مدیریت موسسه مریل لینچ آمریکا و همچنین شرکت جی جی ام را در کارنامه خود دارند. این کتاب دارای 18 فصل است که مباحث مربوط به تحلیل تکنیکال به طور کامل در این 18 فصل پوشش داده شده و به تمامی افرادی که به این مبحث علاقه‌مند هستند، پیشنهاد می‌کنیم این کتاب را مطالعه کنند.

• مرجع کامل تحلیل تکنیکال کاربردی: یکی از مواردی که اغلب افراد فعال در این حوزه را آزرده خاطر می‌کند این است که تعداد کتاب‌هایی که مرجع تکنیکال کاربردی با محوریت بورس اوراق بهادار تهران باشند، کم است. کتاب‌هایی از سایر اساتید منتشر شده‌اند صرفا ترجمه کتاب‌های مرجعی هستند که برای فارکس و سایر بازارهای جهانی نوشته شده‌اند. اما این کتاب نوشته امیر زنگنه مشکل را حل کرده و براساس بازار بورس اوراق بهادار نوشته شده و بسیار کاربردی است.

• تحلیل تکنیکال از الف تا ی: این کتاب نوشته محمد مساح است که در آن سعی شده نظرات صاحب نظران مختلف در عرصه تحلیل تکنیکال مورد نقد و بررسی قرار گیرد و ضمن یادآور شدن تفاوت‌های تحلیل تکنیکال و فاندامنتال ، به صورت کاملا  واضح و با ارائه‌ی نظرات شخصی، به بررسی تحلیل تکنیکال پرداخته شود.

• مرجع کامل امواج الیوت: نویسنده این کتاب علی محمدی است. در این کتاب به بررسی امواج الیوت در تحلیل نمودارهای قیمت پرداخته است. در مقدمه کتاب آمده است که نقش امواج الیوت در تحلیل نمودارهای قیمت همانند دو چشم انسان است؛ همانطور که فرد نابینا نمی‌تواند از وضعیت پیرامون خود مطلع گردد، افراد بدون یادگیری این امواج نمی‌توانند از وضعیت جاری و آینده بازار مطلع گردند.

• الگوهای هارمونیک: نوشته علی محمدی، کتاب حاضر از جامع ترین و کامل ترین کتاب‌های الگوهای هارمونیک است که برای نخستین بار در کشور منتشر می‌شود. این کتاب از ۴ بخش مجزا تشکیل شده که مولف در آن ضمن معرفی الگوهای شمعی، فیبوناچی و انواع آن و نکات برجسته معامله با آن‌ها به معرفی الگوهای هارمونیک و انواع آن می‌پردازد. مطالعه‌ این کتاب به تمامی علاقه‌مندان به بازارهای سرمایه توصیه می‌شود چرا که مولف در این کتاب از جدیدترین منابع مربوط و تجربیات تدریس و معاملات خود استفاده کرده است.

ب) حوزه بنیادی

تحلیل بنیادی روشی است که افراد می‌توانند ارزش ذاتی اوراق بهادار را با عوامل مختلف اقتصادی و مالی ارزیابی کنند. تحلیل بنیادی هر عاملی را که بر ارزش سهم تأثیر می‌گذارد را در نظر می‌گیرد. در این تحلیل، از عوامل اقتصاد کلان مانند شرایط اقتصادی و وضعیت سایر بازارها تا عوامل اقتصاد خرد مانند بهره‌وری مدیریت شرکت موردتوجه قرار می‌گیرد. درنتیجه به‌دلیل پیچیدگی و گسترده بودن مباحث این حوزه در بازار سرمایه ایران، نسبت به آن کم‌لطفی شده است. تحلیلگران بنیادی به یک اصل پذیرفته شده در تحلیل بنیادی پایبند هستند؛ که قیمت کنونی سهام شرکت‌ها در گذر زمان به ارزش ذاتی و واقعی آن سهم خواهد رسید.

مهم‌ترین کتاب‌های این حوزه عبارتند از:

•  تکنیک‌های ساده و کاربردی تحلیل بنیادی: نویسنده این کتاب علی محمد مرادی است. همانطور که از نام این کتاب مشخص است، مطالب ساده و قابل فهم و مناسب با بورس اوراق بهادار ایران است. ویژگی مهم این کتاب این است که، کلیه‌ مثال‌های به کار رفته در این کتاب تحلیل بنیادی، و از بازار سهام ایران برگرفته شده است.

• تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی انتشارات سازمان حسابرسی: استفاده از صورت‌های مالی یکی از روش‌های مهم و اساسی است که توسط تحلیلگران سازمان‌ها برای تحلیل سهام و شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. هنگام تجزیه و تحلیل صورت‌‌های مالی شرکت‌ها، تحلیلگران به وضعیت شرکت در امور مختلفی مانند وضعیت تولید محصول، فروش محصول، وضعیت سود شرکت، ریسک‌های مالی و میزان بدهی‌های سازمان می‌پردازند. به دلیل اهمیتی که تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی در سازمان دارد، کتاب‌های بسیاری توسط نویسندگان مختلف به چاپ رسیده. سازمان حسابرسی هم به عنوان یک بنگاه مالی، کتابی در این باره منتشر کرده که شناخت و درک درستی از تحلیل را به تحلیلگران ارائه می‌دهد.

• ارزشیابی سهام: نویسنده این کتاب دکتر کاوه مهرانی است. بنیان این کتاب برگرفته ازکتاب‌ها و تمامی مقالات پروفسورآسوات داموداران می‌باشد که شامل 4 بخش است. این کتاب یکی از منابع مرجع و مهم در سطح پیشرفته است.

برای کسب اطلاع بیشتر درباره فضای سرمایه‌گذاری در ایران می‌توانید به دوره رایگان آموزش همگانی سرمایه‌گذاری مراجعه بفرمایید. همچنین برای آشنایی بیشتر با بازار بورس ایران می‌توانید دوره آموزشی رایگان آشنایی با بازار بورس را تماشا بفرمایید.