اهمیت عرضه اولیه کردن سهام

فرایند تأمین مالی شرکت‌ها در کشورهای پیشرفته به گونه‌ای است که 80 درصد از طریق بازار سرمایه و 20 درصد از طریق بانک‌ها صورت می‌پذیرد. این در حالیست که این نسبت تا کنون در ایران برعکس بوده است. در دهه اخیر با افزایش نقدینگی کشور و به وجود آمدن مشکلاتی برای بانک‌ها، تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی از طریق بانک‌ها با مشکلاتی همراه شده است. این اتفاق در کنار مزیت‌هایی که بازار بورس برای تأمین مالی شرکت‌ها ارائه می‌نماید باعث شده تا ایران نیز به سمت تأمین مالی بهینه حرکت کند و در سالیان اخیر عرضه اولیه‌ متعددی را شاهد باشیم.

عرضه اولیه چیست؟

• عرضه اولیه : سهام یک شرکت برای اولین بار در بازار بورس اوراق بهادار عرضه شود.
• این عرضه به معنی آغاز فعالیت‌های یک شرکت نمی‌باشد.
• بلکه این شرکت‌ها برای افزایش رشد و یا تأمین مالی طرح‌های توسعه خود اقدام به فروش بخشی از سهام شرکت می‌نمایند و از این طریق شرکت به سهامی عام تبدیل می‌شود.

نکته دیگر این است که شرکت‌ها ممکن است در بازار بورس و یا فرابورس عرضه می‌شوند به گونه‌ای که هرچه شرکت از استانداردهای بالاتری برخوردار باشد احتمال عرضه شدن آن در بازار بورس بیشتر خواهد بود.این استاندارد‌ها به شرح زیر هستند:

• وضعیت شفافیت فعالیت‌هایشان
• میزان سوددهی
• سابقه فعالیت
• کیفیت صورت‌های مالی و غیره

مزایای عرضه اولیه شدن برای شرکت‌ها

شرکت‌ها به علل مختلف تمایل به ورود به بازار بورس دارند که مهم ترین آنها به شرح زیر است:

• سهولت تأمین مالی از طریق بورس
• افزایش نقدشوندگی سهام و کاهش هزینه سرمایه
• افزایش قدرت چانه زنی شرکت‌ها
• افزایش اعتبار داخلی و بین‌المللی
• ارتقاء سیستم‌های اطلاعات حسابداری و کنترل‌های داخلی شرکت
• بهبود ساختار مالی و اقتصادی شرکت در نتیجه رعایت الزامات پذیرش اوراق بهادار

جذابیت‌ عرضه اولیه برای سهامداران

• از آنجا که سهام شرکت‌ها معمولاً با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی‌شان عرضه می‌شوند مورد استقبال خریداران قرار می‌گیرند. این نکته به ویژه در زمانی که بازار پر تقاضا باشد و نقدینگی بالایی در آن جریان داشته باشد، باعث می‌شود توجه سهامداران خرد به عرضه اولیه بیشتر شود. لذا از آنجا که معمولاً این عرضه‌ها پرسود بوده اند به عنوان فرصت‌های جذابی در نظر گرفته می‌شوند. (برای کسب اطلاعات بیشتر درباره میزان مشارکت سهامداران در عرضه اولیه‌ها به مطلب ورود به بورس در 10 سال اخیر چه تغییراتی داشته است؟ مراجعه شود.)

• از طرفی دیگر تغییر روش تخصیص عرضه اولیه به ثبت دفتری یا همان (book building) علت دیگر استقبال به آنها بوده است. در روش قبلی موسوم به قیمت ثابت، و ساعت مشخص برای عرضه اولیه وجود داشت و تخصیص براساس اولویت زمانی سفارشات انجام می‌شد یعنی هرکس زودتر به ثبت سفارش اقدام می‌کرد ابتدا به او می‌رسید و همین امر موجب می‌شد تا بسیاری نتوانند عرضه اولیه دریافت نمایند.

• book building: این در حالیست که در روش جدید هر شخص در یک بازه زمانی سفارش خود را ثبت می‌نماید و سپس سهام قابل عرضه بین همه شرکت کنندگان تقسیم می‌شود. در این روش گرچه میزان کمتری به هر کد اختصاص می‌یابد اما همه امکان بهره‌مندی از عرضه اولیه را پیدا می‌کنند و این یکی دیگر از دلایل جذابیت عرضه اولیه‌هاست.

نماد	قیمت (تومان)	تاریخ عرضه	سهمیه هر کد	میزان اختصاص یافته به هر کد (تومان)	تعداد روز صف پیاپی	بازدهی اولیه (درصد)
تاصیکو	220	۹۸/۰۲/۰۹	۷۰۰۰	1,082,100	4	20
زشریف	420	۹۸/۰۲/۳۱	۲۵۰	58,600	18	140
دکپسول	570	۹۸/۰۳/۰۵	۲۰۰	61,200	23	130
جم پیلن	2250	۹۸/۰۳/۲۷	۵۰۰	1,005,800	3	50
سیمرغ	510	۹۸/۰۴/۰۲	۴۰۰	154,700	13	75
درهآور	315	۹۸/۰۴/۱۲	۳۳۰	291,000	22	180
نوری	3125	۹۸/۰۴/۲۲	۱۰۰۰	1,670,200	3	15
هجرت	1850	۹۸/۰۵/۱۹	۲۲۵	209,900	10	55
فسازان	840	۹۸/۰۵/۲۸	۲۰۰	978,000	13	96
رنیک	790	۹۸/۰۶/۱۳	۳۰۰	123,000	16	126
بجهرم	199	۹۸/۰۷/۰۳	2400	298,200	8	47
کویر	625	۹۸/۰۷/۱۷	۶۰۰	172,672	11	55
دتوزیع	2300	۹۸/۰۷/۲۱	۱۵۰	152,400	7	40
وآوا	216	۹۸/۰۸/۰۱	۲۵۰	37,000	20	67
فروی	۱۴۰۰	98/11/08	100	70,000	19	150
کلر	2950	98/11/16	80	112000	20	155
ومهان	562	98/11/26	500	207300	15	88
قرن	1700	98/11/30	100	115600	23	160
تملت	340	98/12/14	500	144000	19	90
شصدف	1990	98/12/14	60	42000
شگویا	438	98/12/17	3000	586000	20	85
ساوه	2350	98/12/21	60	85000	43	130
زکوثر	1312	98/12/21	400	265000	14	111
صبا	1200	99/01/20	1200	979000	17	122
شستا	860	99/01/27	10000	3127000	16	95
غگیلا	1250	99/02/10	15	19000
پیزد	40353	99/02/31	13	52500
آریا	65119	99/03/07	57	371000

پیش‌بینی میزان بازدهی عرضه اولیه‌های اخیر

تیم خبر فیندو در محاسبه بازدهی اولیه سهام تازه عرضه اولیه شده به فرمولی رسیده است که در آن 4 فاکتور به‌عنوان متغییر تاثیرگذارند. این چهار فاکتور عبارت‌اند از:

• درجه اهمیت
• میزان نقدینگی اختصاصی کد
• وضعیت بنیادی سهم
• وضعیت صنعت

بهترین زمان فروش عرضه اولیه

• منظورمان از بازدهی اولیه قیمتی است که در آن سهم متعادل می‌شود و به اصطلاح صف خرید آن به طور کامل عرضه می‌شود.

• ممکن است در فاصله کوتاهی سهم مجدداً صف خرید شود و رشد خود را ادامه دهد اما برای ما ملاک بازدهی اولیه بوده است و از آنجا به بعد سهامدار باید اقدام به تصمیم گیری در مورد نگهداری یا فروش آن بپردازد.

براین اساس در مورد سهم آریا بازدهی اولیه حداقل 60 درصد را برای آن متصور هستیم. البته باید توجه نمود که این میزان ممکن است با توجه به تغییرات وضعیت بازار و عوامل اثرگذار دیگر کم یا بیشتر شود و پیش‌بینی ما در صورت ثبات شرایط حاکم بر بازار موضوعیت خواهد داشت.