صندوقهای سرمایهگذاری نوعی سرمایهگذاری غیرمستقیم جمعی هستند که توسط بانک یا شرکت‌ها مدیریت می‌شود. بنا بر استراتژی هر شرکت، این سرمایهگذاری می‌تواند بر روی انواع اوراق بهادار همچون سهام، اوراق قرضه و ابزارهای بازار پول با افق‌های زمانی مختلف انجام شود.
آشنایی با اصول اولیه یکی از مهم‌ترین ضروریات ورود به بورس، سرمایهگذاری یا به عبارتی بازار سرمایه است؛ با توجه به قانون جدید سازمان بورس به این شرح که افراد تازه وارد تا یک ماه اجازه‌ی سرمایهگذاری در بورس را ندارند و باید در آزمون اولیه‌ی بورسی پذیرفته شوند، در این مقاله راهکاری را برای سرمایهگذاری غیرمستقیم افراد معرفی می‌کنیم. البته لازم به ذکر است که تیم فیندو به صورت ویدئوهای کوتاه آموزشی، مفاهیم اصلی بورس را به صورت رایگان در اختیار مخاطبان قرار داده است که از آکادمی فیندو قابل دسترسی است.
سرمایهگذاری در این صندوق‌ها اصولاً کم ریسک یا حتی بدون ریسک و همراه با بازدهی خوبی نسبت به سود سپرده‌های بانکی است.
(برای آشنایی با سایر روش‌های سرمایهگذاری کم ریسک مقاله‌ی انواع اوراق را مطالعه کنید.)
در حال حاضر که سود بانکی بین 18 تا 20 درصد متغیر است اکثریت مردم به دنبال راهی جدید برای سرمایهگذاری پول خود هستند که البته این تصمیم برای اقتصاد کشور نیز مفید است و باعث رونق سایر بازارهای سرمایهگذاری می‌شود. بانک‌ها بعضاً قادر به پرداخت سودی بیشتر از 20 درصد هستند اما به دلایلی از جانب بانک مرکزی اجازه‌ی این کار را ندارند زیرا نرخ بهره‌ی بانکی متناسب با معیارهای مختلفی در اقتصاد سنجیده می‌شود مثل تورم و نقدینگی. به همین منظور بانک‌ها صندوقهای سرمایهگذاری را راه‌اندازی کرده‌اند که اصولاً قادر به پرداخت سودی بیش از بانک‌ها هستند. بانک‌ها در این صندوق‌ها اصل پول شما را تضمین می‌کنند و مقدار مشخصی از سود را هم به ضمانت به شما پرداخت می‌کنند. اگر سود صندوق بیش از سود تضمینی باشد که اصطلاحاً سود عرفی نام دارد سود بیشتری به شما تعلق می‌گیرد.
این صندوق‌ها مناسب سرمایه‌گذاران کم ریسک است که انتظار بازدهی مناسب و ثابتی دارند. در واقع بیشترین حجم دارایی این صندوق‌ها (بعضاً تا 90 درصد) در قالب سپرده‌های بانکی، گواهی سپرده بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق سرمایهگذاری است تا استراتژی کم ریسک صندوق تضمین شود. ویژگی‌های مهم این صندوق‌ها عبارت است از: 1. ضمانت نقدشوندگی 2. جبران خسارت احتمالی 3. ابطال واحد سرمایهگذاری برای دریافت سرمایه. سود تضمینی در این صندوق‌ها عمدتاً یک ماهه یا سه ماهه پرداخت می‌شود.
این صندوق‌ها براساس استراتژی شرکت حداقل 70 درصد از دارایی را در سهام شرکت‌های بورس و فرابورس سرمایهگذاری می‌کنند. این صندوق‌ها نسبت به صندوق درآمد ثابت بازدهی بیشتری برای سرمایه‌گذار دارد زیرا سهام پذیرفته در بازار بورس و فرابورس دامنه‌های نوسانی دارند که می‌تواند سودهای بسیار بالا و خوبی را برای فرد رقم بزنند. سرمایهگذاری در این صندوق‌ها به دلیل نوسانات کنترل شده همواره ریسک‌پذیری بیشتری را به همراه خواهد داشت و به افرادی با ریسک بیشتر پیشنهاد می‌شود.(گرچه ممکن است صندوقهای مختلف در این دسته‌بندی استراتژی میانه‌رو، تهاجمی یا محافظه‌کارانه داشته باشند به همین دلیل سود هر شرکت در این دسته متفاوت است.)
*تضمین حداقل سود در این صندوق‌ها وجود ندارد و سود متغیر از شرایط بورس است.
اگر از نظر ریسک پذیری حد وسطی از سرمایهگذاری را برای خود مناسب می‌دانید صندوق سرمایهگذاری مختلط یکی از بهترین راه‌های سرمایهگذاری برای شماست که حداقل 40 درصد از دارایی خود را در اوراق کم ریسک سرمایهگذاری می‌کند و 60 درصد را در بورس و فرابورس اقدام به خرید سهام می‌کند. سود تضمینی در این صندوق‌ها وجود ندارد اما احتمال سوددهی شما بیشتر از صندوقهای درآمد ثابت است و ریسک این صندوق‌ها نسبت به صندوق سهامی کمتر است.
صندوق سرمایهگذاری شاخصی یکی از انواع صندوقهای سرمایهگذاری است که با هدف پیروی از شاخص‌های بازار به خصوص بازار سهام به وجود آمده‌اند و استراتژی این صندوق‌ها پیروی از شاخص کل است. این صندوق‌ها می‌توانند از هر شاخصی در هر بازاری پیروی کنند مثل شاخص بازار طلا، کالا، بورس و... . استراتژی این صندوق‌ها انتخاب سهم‌های شاخص ساز بورس است. در این صندوق‌ها خریدوفروش مداوم انجام نمی‌شود و فقط با ورود یا خروج پول به صندوق خرید سهم انجام می‌شود.
صندوقهای شاخصی بسیار شبیه به صندوقهای سهامی هستند. تنها تفاوت ترکیب دارایی صندوقهای سهامی و شاخصی در انتخاب سهام شرکت‌هاست. صندوقهای شاخصی سهام شرکت‌های بزرگ فعال در بورس را خریداری می‌کنند، در حالی که استراتژی صندوقهای سهامی کسب سود از خرید هر نوع سهام موجود در بازار بورس است.
ریسک سرمایهگذاری در صندوقهای شاخصی از ریسک سرمایهگذاری در صندوقهای سهامی کمتر است و نسبت به دیگر صندوق‌ها میزان مشارکت بیشتری در خرید سهام دارد.
1. کاهش هزینه‌های سبدگردانی و مدیریت صندوق
2. حذف ریسک مدیریتی
در این صندوق‌ها مدیریت نقش مستقیم و فعالی ندارد زیرا هدف مدیران رسیدن به سود نیست بلکه تلاش دارند تا وزن اوراق بر شاخص مبنا را حفظ یا نزدیک کنند.
اما ریسک‌های این بازار عبارتند از: 1. با جابه‌جایی وضعیت سهام بزرگ بورسی و شاخص کل دارایی ممکن است کاهش یا افزایش پیدا کند 2. با نوسانات قیمتی ممکن است عرضه و تقاضا تغییر کند و قیمت‌ها دستخوش تغییر شوند.
این نوع صندوق‌ها مانند سهام در بورس معامله می‌شوند و شما می‌توانید واحدی از این صندوق‌ها را خریدوفروش کنید. این نوع از صندوق‌ها عملکردی شبیه به صندوقهای سرمایهگذاری مشترک دارند که در ادامه با آن آشنا می‌شوید. مزیت‌های این صندوق‌ها عبارتند از: 1. نقدشوندگی بالای آن نسبت به صندوق سرمایهگذاری مشترک 2. مزیت مالیاتی بالقوه و به‌نوعی کم‌هزینه‌تر.
یکی از ویژگی‌های متفاوت این صندوق مزیت حذف نقدشوندگی است که به جای آن بازارگردان زمینه نقدشوندگی را برای این صندوق‌ها محیا می‌کند. بدین صورت که در صورت نبود فروشنده یا خریدار موظف به عرضه یا خرید واحدهای صندوق است. صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله به سه دسته‌ی سرمایهگذاری در سهام، سرمایهگذاری مختلط و سرمایهگذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت تقسیم‌بندی می‌شوند که بنا بر استراتژی و ریسک پذیری هر صندوق متفاوت‌اند.
صندوقی که مدیران بنا بر استراتژی سازمان اقدام به خرید اوراق با درآمد ثابت و سهام می‌کنند و سود حاصل از آن صرف امور خیریه می‌شود. در این صندوق‌ها خود فرد سرمایه‌گذار می‌تواند تصمیم‌گیری کند که سهم به طور کامل صرف امور خیریه شود یا درصدی از آن را دریافت کرده و مابقی صرف امور خیرخواهانه شود. یکی از مزیت‌های این صندوق‌ها ارائه‌ی گزارش کوتاه مدت در رابطه با عملکرد صندوق است. علاوه بر این به جای کمک انفرادی افراد، سرمایه‌ی عظیمی به عنوان امور خیریه جمع‌آوری می‌شود. اصولاً سود حاصل از صندوق صرف اموری مثل حمایت از دانشجویان دانشگاه‌ها، بیماران خاص، زندانیان جرائم مالی غیر عمد، فعالیت‌های ورزشی، کودکان بی‌سرپرست و... می‌شود.
نوعی از سرمایهگذاری که علاوه بر تأمین مالی پروژه‌های مختلف عمرانی، زمین، کسب و کار و... زمینه‌ی سرمایهگذاری برای افراد مختلف را فراهم می‌آورند.
به طور کلی 3 دسته صندوق تأمین مالی را می‌توان نام برد که بنا بر استراتژی سرمایهگذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی دسته‌بندی می‌شوند:
1. صندوق پروژه
2. صندوق زمین و ساختمان
3. صندوق جسورانه
صندوق پروژه: کار اصلی این صندوق جمع‌آوری سرمایه‌های خرد برای انجام پروژه‌های مختلف است. این صندوق‌ها پس از بررسی علمی پروژه‌ها و طرح‌های اقتصادی مختلف پروژه‌ای خاص را انتخاب کرده و فرآیند تأمین مالی را آغاز می‌کنند. این پروژه‌ها عبارتند از: پتروشیمی، احداث کارخانه، نیروگاه، تبدیل نیروگاه گازی به سیکل ترکیبی و...
مزایای این صندوق عبارتند از: 1. حفظ منافع سرمایه‌گذار در پروژه‌ی مشخص با منافع آتی پروژه 2. تأمین مالی پروژه‌های کلان با سرمایه خرد و صرفه‌جویی ناشی از مقیاس 3. کمک به تأمین مالی صنایع و رشد اقتصادی کشور 4. تضمین حداقل بازدهی در صورت ابطال برای دارندگان واحدهای عادی 5. سود مشخص برای دارندگان مشارکت در پایان عمر صندوق 6. نقدشوندگی بالا 7. مدیریت حرفه‌ای 8. شفافیت اطلاعات و بازدهی مناسب.
در این صندوق ابتدا شرکت تأسیس شده و مراحل اجرایی پروژه آغاز می‌شود. بعد از تکمیل، پروژه به شرکت سهامی عام تبدیل شده و در آخر سهام شرکت به سرمایه‌گذاران ابتدایی به نسبت میزان سرمایه‌گذاری‌شان واگذار می‌گردد.
تنها صندوق پروژه فعال در ایران صندوق سرمایهگذاری پروژه آرمان پرند مپنا است. این صندوق ابتدای سال 96 فعالیت خود را آغاز کرد. هدف پروژه این صندوق تبدیل نیروگاه گازی به سیکل ترکیبی است.
صندوق زمین و ساختمان: هدف از این نوع صندوق‌ها جمع‌آوری سرمایه‌های خرد برای سرمایهگذاری در پروژه‌های ساختمانی، اداری، مسکونی و تجاری است.
فرایند تخصیص سود در این صندوق‌ها به این صورت است که بعد از سرمایهگذاری و تمام شدن پروژه، واحدها به فروش می‌رسند و منافع آن بین تمام سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود.
برای سرمایهگذاری در این صندوق‌ها باید تا حدودی ریسک پذیر باشید زیرا سرمایهگذاری در این صندوق به صورت شراکتی است و سود تضمین شده‌ای ندارد به همین دلیل شما هم در سود و هم در زیان صندوق شریک هستید.
مزایای سرمایهگذاری در این صندوق‌ها عبارتند از: 1. شفافیت عملکرد با توجه به انتشار گزارش‌های دوره‌ای از عملیات اجرایی پروژه 2. نقدشوندگی بالا با توجه به معاملات واحدهای سرمایهگذاری صندوق در بازار فرابورس و وجود بازارگردان در فرایند معاملات 3. حفظ قدرت خرید سرمایه‌گذار در برابر افزایش قیمت زمین و ساختمان 4. متعادل ساختن قیمت مسکن
صندوق زمین و ساختمان نگین شهر ری تنها صندوق سرمایهگذاری زمین و ساختمان فعال در کشور است که در سال 1395 و بعد از دریافت مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار، با نماد «نگین» شروع به فعالیت کرده است.
صندوق جسورانه: همان‌طور که از اسم صندوق پیداست این صندوق برای سرمایهگذاری در کسب و کارهای کوچک و نوپا با احتمال پتانسیل رشد بالا طراحی شده است.
این صندوق‌ها ریسک زیادی دارند زیرا کسب و کارهای نوپا یا استارت آپ‌ها هم‌زمان که می‌توانند رشد خوبی داشته باشند ممکن است شکست خورده و سرمایه‌گذار متحمل زیان شود.
این صندوق‌ها اصولاً 50 تا 60 درصد از دارایی را صرف سرمایهگذاری در کسب و کارهای نوپا می‌کنند و مابقی در سپرده‌های بانکی یا اوراق با درآمد ثابت سرمایهگذاری می‌کنند. این صندوق‌ها روی یک یا چند پروژه نوپا سرمایهگذاری می‌کنند تا میزان ریسک پذیری سرمایهگذاری را کنترل کنند به همین دلیل معمولاً میزان سوددهی این صندوق‌ها متوسط و یا بالاست.
یکی از مزایای مهم این صندوق‌ها حمایت از بازار رو به پیشرفت شرکت‌های کامپیوتری است.
سرمایهگذاری در این صندوق‌ها کمک به آسان‌تر شدن و فراهم ساختن فضای بیشتر در اقتصاد برای این کسب و کارها در جامعه است.
پیش از آشنایی با این صندوق لازم است بدانیم بازارگردان کیست؟ بازارگردان افراد یا شرکت‌هایی هستند که با هدف کسب سود اقدام به خرید و فروش دارایی‌های مالی (اوراق بهادار) می‌کنند.
طرف حساب این صندوق‌ها اغلب حقوقی‌های بازار هستند که مقداری از سهامشان در اختیار بازارگردان است و بازارگردان با هدف کسب سود برای این شرکت‌ها و همچنین متعادل نگه داشتن بازار سهام و جلوگیری از صف‌های هیجانی خرید و فروش عمل می‌کند.
این صندوق‌ها توسط تمام زیرگروه‌های یک سهم مشخص ایجاد و اداره می‌شود، بدین منظور که با بازارگردانی سهام این شرکت‌ها، ارزش سهام آن‌ها را حفظ می‌کند تا سودجویان نتوانند در تغییر ارزش ذاتی سهام دخالت داشته باشند. این صندوق‌ها با هدف سوددهی ایجاد نمی‌شوند اما نتیجه‌ای که به دنبال دارند، سوددهی سهام شرکت‌های حاضر در صندوق خواهد بود. این شرکت‌ها در نهایت برای حقوقی‌های بازار هم مزایایی خواهند داشت که مهم‌ترین آن حفظ ارزش سهام در نوسانات بازار است. در این سود و کاهش نوسانات، حقیقی‌ها نیز شریک خواهند بود.
در حال حاضر 38 صندوق سرمایهگذاری اختصاصی بازارگردانی در کشور فعال هستند که مشتری آن‌ها فقط شرکت‌های حقوقی هستند.
نظرات