خودکفایی در نفت آرزوی دیرینه تمامی روسای جمهور آمریکا از زمان نیکسون تاکنون بوده است. کشوری که یکی از قطب‌های بزرگ اقتصادی جهان محسوب می‌شود و عطش سیری‌ناپذیری در تصاحب انرژی دارد؛ اما آیا واقعاً آمریکا می‌تواند در نفت به خودکفایی کامل برسد؟ بله اما این راهی بسیار دشوار خواهد بود که می‌‌تواند تأثیر شدیدی بر اقتصاد دنیا داشته باشد.

 چرا آمریکا به دنبال خودکفایی در تولید نفت است؟

در اکتبر 1973 اعضای اوپک در پاسخ به کمک‌های آمریکا به اسرائیل در نبرد یوم کیپور، تصمیم گرفتند به مدت 6 ماه عرضه نفت را کاهش دهند. این اتفاق موجب شد تا قیمت نفت از 4 دلار به ازای هر بشکه به 12 دلار برسد. طی این اتفاق آمریکا تصمیم گرفت تا صادرات نفتی خود در سال 1975 را به طور کامل قطع کند تا بتواند در شرایط بحرانی، ثبات قیمتی را در کشور خود کنترل کند.

این ممنوعیت باعث شد تا قیمت نفت تولید داخل آمریکا به شدت کاهش یابد که در پی آن به کاهش استخراج نفت انجامید. ممنوعیت صادرات 40 سال در آمریکا وجود داشت تا در سال 2015 با رأی سنا از سوی باراک اوباما لغو شود و پس از آن تولیدات نفت آمریکا افزایش یافت. چراکه تولیدکنندگان قادر بودند با قیمت بالاتری نفت خود را عرضه کنند.

در سال 2017 به علت وقوع طوفان هاروی در تگزاس بسیاری از پالایشگاه‌های این ناحیه آسیب دیدند، درنتیجه شرکت وست تگزاس اینترمدیت (WTI) تصمیم گرفت تا نفت خود را با تخفیف 7 دلاری در بازارهای جهانی عرضه کند. این تخفیف موجب شد تا بسیاری از کشورها از جمله چین به خرید نفت آمریکا گرایش پیدا کنند. علاوه براین آمریکا به رقم صادرات 750 هزار بشکه به طور میانگین در روز رسیده بود.

در حال حاضر تولید روزانه نفت در آمریکا در سطح 13 میلیون بشکه در روز قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود در سال 2020، 380 هزار بشکه افزایش تولید روزانه را شاهد باشیم؛ اما با این تفاسیر آمریکا به خودکفایی می‌رسد؟

موانع آمریکا در رسیدن به خودکفایی نفت چیست؟

آمریکا در مسیر قطع کامل واردات نفتی خود با دو مشکل اساسی مواجه است.

• ابتدا ساختار پالایشگاه‌ها
• دوم قیمت جهانی نفت.

در تولید فرآورده‌های نفتی، هر پالایشگاه با توجه به سیستم طراحی‌شده قادر به پالایش نوع خاصی از نفت است؛ بنابراین باید ابتدا سرمایه‌گذاری سنگینی جهت ایجاد تغییرات در پالایشگاه‌ها صورت پذیرد تا بتوان عناصر مورد نیاز را از آن‌ها به دست آورد.

قیمت جهانی نفت دومین مشکل اساسی آمریکاست. آمریکا دارای بزرگ‌ترین ذخایر نفتی غیرمتعارف جهان به مقدار 801.7 میلیارد بشکه به خصوص نفت شیل است. شیل نوعی نفت است که از حرارت دادن سنگ‌های نفتی به دست می‌آید. استخراج این نوع نفت نیازمند دانش و تکنولوژی بالا و صرفه هزینه‌های بسیار است. علاوه براین نوع میدان نفتی نیز در هزینه تولید بسیار مؤثر است. در جدول زیر هزینه‌های تولید این نوع نفت را در میدان‌های مختلف آمریکا مشاهده می‌کنید.

میدان نفتی	حداقل قیمت مناسب به ازای هر بشکه به دلار
ایگل فورد	68
بیکن	67
پرمیان	65
کاناوود فورد	100
آنادارکو	79

 

محاسبات انجام شده به سال 2015 برمی‌گردد اما در تازه‌ترین بررسی‌ها، نفت شیل شمال آمریکا با قیمت تولید 48 دلار به ازای هر بشکه به یکی از ارزان‌ترین منابع نفتی تبدیل شده، اما سرعت تولید آن به میزانی نیست که بتواند پاسخگوی نیاز روزانه ایالات‌متحده باشد. بدین ترتیب می‌توان انتظار داشت که در آینده با پیشرفت تکنولوژی، قیمت تولید این نوع نفت به رقم پایین‌تری برسد.

متغیرهای بررسی شده نشان می‌دهند که خودکفایی آمریکا در تولید نفت دور از ذهن نیست و تنها نیاز است تا آن‌ها بتوانند مشکلات پیش رو را برطرف سازند.

تأثیرات خودکفایی آمریکا در نفت بر اقتصاد جهان

اولین و مهم‌ترین تأثیر این اتفاق، کاهش شدید تقاضای نفت در جهان است که موجب می‌شود اقتصاد کشورهایی که بر پایه نفت برنامه‌ریزی می‌شود متزلزل گردد. در این میان ابتدا کانادا و سپس کشورهای خاورمیانه بیشترین آسیب را می‌بینند.

لازم به ذکر است که آمریکا به طور کلی از 44 کشور دنیا نفت وارد می‌کند که این 5 کشور بیشترین سهم صادرات نفت آن‌ها را در اختیار دارند.

با کاهش تقاضای نفت، قیمت نیز به شدت کاهش میابد و این مسئله موجب می‌شود تا کشورهای نفتی به شدت تحت تأثیر قرار گیرند. به همین دلیل برخی کشورها به خصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس در تلاشند تا وابستگی خود به نفت را به شدت کاهش دهند. به عنوان مثال عربستان صعودی در بودجه خود در سال 2016 به گزارش صندوق جهانی پول، قیمت نفت را 96 دلار به ازای هر بشکه در نظر گرفته بود و این درحالیست که در سال 2018 این رغم را به 70 دلار کاهش داده که نشان می‌دهد این کشور برنامه‌های مختلفی جهت کاهش وابستگی به نفت در دستور کار خود دارد.

از آنجا که کشورهای نفتی بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان کالاهای صنعتی هستند، با کاهش درامد کشورهای نفتی، مصرف کالاهای صنعتی نیز کاهش میابد و در نتیجه به اقتصاد کشورهای بزرگ صنعتی مانند آلمان نیز آسیب خواهد زد.

بر اساس شواهد موجود آمریکا تا نیمه دهه آینده نمی‌تواند واردات خود را به طور کامل قطع کند که این مسئله نشان می‌دهد فرآیند قطع واردات بسیار زمان‌بر است. از سوی دیگر اگر اقدام به افزایش عرضه کند، موجب کاهش بیشتر قیمت نفت و کاهش صرفه تولید نفت شیل می‌شود؛ بنابراین به نظر می‌رسد کشورهای نفتی چیزی حدود 15 سال فرصت دارند تا اقتصاد خود را باثبات‌تر بنا کنند.