قیمت کامودیتی‌ها در ماه فوریه 2022 شدیدا تحت‌تاثیر تنش‌های ژئوپلتیک در شرق اروپا که نهایتا منجر به وقوع جنگ بین دو کشور روسیه و اوکراین شد قرار گرفتند. به‌طوری که تصمیمات فدرال رزرو آمریکا برای مهار تورم با افزایش احتمالی نرخ بهره در ماه مارس، تعطیلات سال نو چینی و برگزاری المپیک زمستانی پکن (کاهش تقاضای کامودیتی‌ها در کشور چین به‌عنوان بازیگر اصلی این حوزه) هم نتوانست مانع رشد قیمت کامودیتی‌ها در این ماه شود.

وقوع جنگ بین روسیه و اوکراین باعث به هم خوردن تعادل عرضه‌و‌تقاضا برخی کامودیتی‌ها و هجوم سرمایه‌گذاران به بازارهای کالایی شده است. کشور روسیه به‌عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان انرژی و برخی از کامودیتی‌ها در دنیا شناخته می‌شود. بنابراین هرگونه تحریم این کشور باعث اختلال در سمت عرضه این کامودیتی‌ها شده و روند تولید و صادرات این کالاها را تهدید می‌کند. سهم روسیه در تامین پالادیوم 45،پلاتین 15،طلا 9،نفت 8.5،گاز طبیعی 6،آلومینیوم 6،مس 4،نیکل و گندم 5 و روی 2درصد می باشد.

 

شاخص قیمت کامودیتی‌ها همچنان در حال صعود!

شاخص  BCOM (Bloomberg Commodity Index) که به‌عنوان شاخص ترکیبی کامودیتی بلومبرگ شناخته می‌‌شود، یکی از مهم‌ترین شاخص‌های بازار کالایی است که شامل سبدی از 23 قلم کامودیتی مختلف از جمله طلا، نقره، مس، روی، آلومینیوم و... می‌باشد.

عدد این شاخص در انتهای ماه فوریه، به بیش از 600 واحد رسید که بالاترین سطح تاریخ این شاخص است. ایجاد تنش و وقوع جنگ بین روسیه و اوکراین، اختلال در عرضه به‌علت تحریم بخش نفت و انرژی کشور روسیه، کاهش شدید ذخایر کامودیتی‌ها و تقاضای قوی در بازارهای کالایی از جمله دلایل مهم رشد این شاخص در این ماه می‌باشد.

نمودار شاخص ترکیبی کامودیتی بلومبرگ را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید:

 

نفت و صعود به بالای 100 دلار پس از 8 سال

بازارهای نفت و انرژی در ماه فوریه به‌دلیل نگرانی از تنش‌های ژئوپلتیک در شرق اروپا که نهایتا منجر به تهاجم روسیه علیه اوکراین و درگیری بین این دو شد بسیار پرنوسان و آشفته بودند. این موضوع به‌حدی بود که منجر به سه رقمی شدن قیمت نفت در بازارهای جهانی پس از هشت سال گردید. روسیه به‌عنوان سومین کشور بزرگ تولیدکننده نفت پس از آمریکا و عربستان و تامین 25درصد از نفت قاره اروپا تاثیر به‌سزایی در بازار انرژی داشته و تحولات سیاسی، اقتصادی و نظامی این کشور به‌شدت بر قیمت نفت و انرژی موثر است.

در ادامه نمودار بازدهی محصولات نفت و انرژی را در یک ماه اخیر مشاهده می‌کنید.

زغال‌سنگ با رشد 30.7درصدی و گاز طبیعی با افت 6.26درصدی بیشترین افزایش و کاهش قیمت را در این گروه از کامودیتی‌ها در ماه فوریه به خود اختصاص دادند.

قیمت نفت در ماه فوریه به‌دلیل تنش‌های سیاسی میان دو کشور اوکراین و روسیه دچار نوسانات زیادی شد. در نهایت در 24 فوریه با تهاجم نظامی روسیه نفت توانست تا قیمت 105 دلار در هر بشکه نیز افزایش پیدا کند که بالاترین سطح در هشت سال گذشته است؛ اما باتوجه به سخنرانی جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر عدم اعزام نیرو به اوکراین قیمت نفت مجدد به زیر 100 دلار بازگشت و ماه فوریه را با قیمت 98 دلار به پایان رساند.

از دیگر عوامل موثر بر رشد قیمت نفت در این ماه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. اختلال در روند عرضه کشورهای روسیه، عراق و لیبی
2. کاهش سطح ذخایر و تقاضای قوی به‌دلیل بهبود و بازگشت اقتصادهای جهانی پس از پاندمی کرونا
3. ادامه اختلال در روند تولید نفت کشورهای عراق و لیبی
4. کاهش سطح ذخایر نفت آمریکا
5. رشد تعداد پروازهای جهانی در پی فروکش کردن او میکرون و افزایش تقاضا برای سوخت جت

چه عاملی می‌تواند منجر به توقف رشد یا کاهش قیمت نفت شود؟

در این میان برخی عوامل وجود دارند که در صورت عملیاتی شدن می‌توانند منجر به توقف رشد و حتی کاهش قیمت نفت شوند که عبارتند از:

1. احیای توافق برجام و رفع تحریم‌های کشور ایران
2. افزایش یک‌جانبه عرضه توسط کشورهای اصلی اوپک یعنی عربستان و امارات
3. آزادسازی 60 میلیون بشکه‌ نفت از ذخایر استراتژیک اعضای آژانس بین‌المللی انرژی (کشورهای ژاپن،کره جنوبی،انگلیس و هند) به درخواست رئیس‌جمهور آمریکا

زغال‌سنگ مقرون به‌صرفه‌ترین انرژی در جهان است. بنابراین دلیل بیشترین میزان تقاضا در بازار کامودیتی را برای تولید برق در جهان دارا است؛ اما متاسفانه این انرژی برای محیط‌زیست هزینه بالایی دارد و بزرگترین منبع انتشار گاز کربن دی اکسید در جهان نیز می‌باشد.

از جمله عوامل رشد 30درصدی این محصول در ماه فوریه می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1. مشکلات آب‌وهوایی و حمل‌ونقل زغال‌سنگ در استرالیا
2. افزایش تولید فولاد در چین و افزایش تقاضا برای زغال‌سنگ
3. کاهش عرضه از سمت کشور اندونزی

کاهش تقاضا گاز طبیعی به‌دلیل پایان فصل زمستان و سرما در اروپا و همین‌طور افزایش صادرات روسیه به اروپا در ابتدای ماه منجر به کاهش 6درصدی قیمت این محصول در ماه فوریه شد؛ اما باتوجه به وقوع جنگ در شرق اروپا و سهم 40درصدی (بیش از یک سوم) روسیه در تامین گاز این قاره ادامه این کاهش در ماه‌های آتی بعید به‌نظر می‌رسد.

فلزات اساسی، پرواز آلومینیوم و گذر از سقف تاریخی 13ساله

گروه فلزات اساسی در ماه فوریه خوش درخشیدند و عملکرد بسیار خوبی را به ثبت رساندند. عامل اصلی این رشد قیمت تحریم‌های بین‌المللی کشور روسیه پس از تهاجم به اوکراین بود که سبب اختلال در روند عرضه و صادرات عمده این فلزات می‌شود. روسیه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان فلزات اساسی در جهان می‌باشد و هرگونه تنش و اختلال در روند صادرات در بخش فلزات این کشور منجر به افزایش قیمت‌ها خواهد شد. کاهش موجودی انبار فلزات در بازارهای کالایی شانگهای، لندن و نیویورک و روند نزولی هشت‌ماهه در موجودی این انبارها از جمله دلایل دیگر رشد فلزات اساسی در ماه فوریه بودند.

در ادامه نمودار بازدهی فلزات اساسی را در یک‌ماهه اخیر مشاهده می‌کنید.

آلومینیم با رشد 10.5درصدی بیشترین رشد را در این گروه به خود اختصاص داد و از طرف دیگر روی با 1.6درصد رشد، کمترین میزان رشد را از آن خود کرد.

از مهم‌ترین دلایل رشد قیمت آلومینیم و گذر از سقف تاریخی 3380دلاری که در سال 2008 ثبت شده بود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. تحریم روسیه به‌عنوان دومین تولیدکننده بزرگ آلومینیوم در جهان و اختلال در روند عرضه این محصول در نتیجه آن
2. افزایش هزینه‌های انرژی در تولید آلومینیم، محدودیت‌های زیست‌محیطی و کاهش سطح تولید و تعطیلی بسیاری از کارخانه‌های تولید آلومینیوم به‌دلیل کاهش سودآوری (کاهش تولید)
3. کاهش موجودی انبار بازارهای کالایی به کمترین میزان در 22 سال اخیر
4. محدودیت تولید و عرضه چین به‌دلیل المپیک زمستانی پکن
5. بحران تامین آلومینا در چین به‌عنوان ماده اولیه تولید این فلز
6. تحریم شرکت روسال روسیه به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ آلومینیم در جهان

بررسی قیمت فلز مس و روی

فلز مس با رشد 2.15درصدی این ماه را به پایان رساند. از دلایل مهم این رشد قیمتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. توقف فعالیت یک شرکت بزرگ ژاپنی با ظرفیت تولید 500هزارتنی کاتد مس در این ماه
2. روند افزایشی تولید خودروهای الکتریکی و برقی مخصوصا در اروپا و کشورهای چین و آمریکا
3. روند کاهش مستمر موجودی ذخایر مس در انبارهای کالایی

فلز روی هم با رشد 1.6درصدی کمترین میزان رشد در ماه فوریه را به خود اختصاص داد. کاهش تولید چین به‌دلیل تعطیلات سال نو و برگزاری مسابقات المپیک زمستانی در پکن باعث کاهش عرضه و افزایش قیمت این فلز در این ماه شد. پیش‌بینی می شود با ادامه تنش و جنگ میان روسیه و اوکراین و افزایش تحریم‌های روسیه روند افزایشی قیمت فلزات هم ادامه‌دار باشد.

درخشش طلا زیر سایه بحران روسیه و اوکراین

فلزات گران‌بها در این ماه باتوجه به ریسک جهانی ناشی از جنگ در شرق اروپا به پناهگاه امنی برای سرمایه‌گذاران تبدیل شده و بازدهی‌های مثبتی را ثبت کردند و تماما سبزپوش بودند. تحریم روسیه به‌عنوان تامین‌کننده کلیدی فلزات گران‌بها منجر به افزایش قیمت این محصولات در فوریه شد.

در ادامه می‌توانید نمودار بازدهی فلزات گران‌بها در ماه گذشته را مشاهده می‌کنید.

در فلزات گران‌بها نقره با 8.9درصد بیشترین افزایش قیمت و پلاتین با 2.25درصد کمترین افزایش قیمت را به خود اختصاص دادند.

قیمت طلا با چندین نیرو از جمله:

• فشارهای تورمی و انتظار‌هایی نسبت به تداوم آن در ماه‌های آینده
• جنگ بین روسیه و اوکراین و سنتیمنت ریسک‌گریزی (عوامل مثبت)
• تمایل بانک‌های مرکزی دنیا به سیاست‎‌های انقباضی برای کنترل تورم (عامل منفی)

درگیر است و پیش‌بینی آن را با ابهام روبه‌رو کرده است؛ اما ادامه نبرد روسیه و اوکراین و باقی ماندن تورم در سطوح بالا می‌تواند مقدمات ورود طلا به کانال 2 هزار دلاری را فراهم کند.

از دیگر عوامل افزایش قیمت طلا در فوریه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. ذخیره‌سازی طلا توسط چین و روسیه
2. کاهش موجودی طلا در بازار COMEX
3. افزایش هزینه‌های استخراج طلا به حدود 1200 دلار در هر اونس و چشم انداز 2500دلاری برای آینده

محصولات پتروشیمی تحت‌الشعاع قیمت نفت

محصولات پتروشیمی به‌عنوان صنایع پایین‌دست نفت همبستگی بالایی با تغییرات قیمتی نفت در بازار جهانی دارند. در ماه فوریه به‌دلیل نوسانات شدید و رشد قیمت نفت عمده این محصولات بازدهی‌های مثبتی را ثبت کردند. در این گروه اوره با 7درصد کاهش بیشترین افت قیمتی را داشت. متانول بدون تغییر ماه باثباتی را طی کرد و اتیلن با 18درصد رشد بیشترین افزایش قیمت را در این محصولات از آن خود کرد.

جو بازار بین‌المللی اوره نزولی است و یک ماه تا مناقصه خرید بعدی در کشور هند باقی‌مانده است. از طرفی واردات بالا در بازار آمریکا طی ماه‌های اخیر و کاهش سطح تقاضا و همین‌طور کاهش نسبی قیمت گاز در این ماه منجر به کاهش قیمت اوره گردید؛ اما در ادامه سال افزایش قیمت مواد غذایی و محصولات کشاورزی می‌تواند باعث افزایش تقاضا برای کودهای شیمیایی(اوره) شود. جنگ در شرق اروپا و افزایش قیمت گاز طبیعی و زغال‌سنگ به‌عنوان ماده اولیه تولید اوره نیز از عوامل دیگر افزایش مجدد قیمت اوره در ماه‌های آتی است.

تغییرات قیمتی دیگر محصولات مهم پتروشیمی را در تصویر زیر می‌توان مشاهده کرد.

جمع‌بندی

در ماه فوریه قیمت تمام کامودیتی‌ها تحت‌الشعاع جنگ روسیه و اوکراین با رشد مواجه شدند. تحریم‌های اروپا و آمریکا علیه روسیه احتمالا سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز روسیه را هدف قرار می‌دهد. این موضوع می‌تواند اثرات بلندمدت اقتصادی داشته باشد؛ همینطور هزینه‌های حمل‌ونقل دریایی پارامتر دیگری برای افزایش هزینه‌های جابجایی انرژی است. با توجه به سطح پایین سرمایه‌گذاری در حوزه حفاری و اکتشاف میادین نفتی، در صورت تداوم جنگ و تحریم واختلال در عرضه نفت و گاز روسیه بسیاری از موسسات و بانک‌ها پیش‌بینی نفت 120 تا 150دلاری را در ماه‌های آینده دارند. نفت 100 دلاری و بالاتر هم محرک قیمت گاز،LNG،نفتا و ... بوده که بر قیمت محصولات پتروشیمی اثر مثبت خواهد داشت؛ همچنین این موضوع سبب افزایش سطح بهای تمام شده تولید بسیاری از کامودیتی‌ها شده و می‌تواند اثر مثبتی بر روی روند قیمتی آن‌ها داشته باشد.

برای کسب دانش مورد نیاز و کاربردی می‌توانید در دوره یک ساله منتورینگ بازارهای جهانی شرکت کنید. لازم به ذکر است که امکان شرکت در دوره به مدت یک ماه و به صورت آزمایشی نیز وجود دارد.

 

همچنین برای مطالعه گزارشات ماه‌های گذشته ما می‌توانید به مقاله بررسی کامودیتی‌ها در ماه ژانویه 2022 مراجعه کنید.